Chemiczny ogród, to eksperyment wykorzystujący zjawisko osmozy. Dzięki temu procesowi w zlewce możemy obserwować rosnące, różnokolorowe wykwity, przypominające rośliny.
Chemiczny ogród – jak to działa?
Jest to nic innego jak połączenie 50% szkła wodnego i soli metali przejściowych.
Barwa roślin zależy od barwy kationu metalu, którego użyjemy. Im więcej różnych soli użyjemy, tym będziemy mieć więcej koloru w naszym ogrodzie.
Mechanizm reakcji jest następujący:
- kryształy soli dodane do szkła wodnego ulegają dysocjacji – powstają kationy metalu przejściowego, które natychmiast reagują z anionami krzemianowymi z roztworu
- w wyniku tej reakcji wokół rozpuszczających się kryształków tworzy się półprzepuszczalna membrana nierozpuszczalnego krzemianu metalu przejściowego
- na skutek osmozy do wnętrza zasysana jest woda – otoczka najpierw się rozciąga, a potem pęka i uwalnia kationy metalu. Kationy mogą reagować z kolejnymi porcjami szkła wodnego;
Dzięki takiemu mechanizmowi, do roztworu uwalniają się co chwilę kolejne porcje kationów i możemy obserwować rozrastającą się błonę krzemianową.
Taki sam mechanizm działania mają ogrody cyjanożelazianowe. Do kilkuprocentowego roztworu soli miedzi(II) można dodać kryształ heksacyjanożelazianu(II) potasu.
Jak to jest zrobione?
Do naszego eksperymentu potrzebujemy:
- 3 zlewki
- miarka do wody
- bagietka
- łyżeczka
- woda demineralizowana
- szkło wodne
- sole metali, u nas są to: chlorek żelaza(III) – FeCl3 x 6H2O, siarczan miedzi(II) – CuSO4 x 5H2O, chlorek miedzi(II) – CuCl2 x 2H2O, octan miedzi(II) – Cu(CH3COO)2 x 1H2O, azotan niklu(II) – Ni(NO3)2 x 6H2O, chlorek manganu(II) – MnCl2 x 4H2O
Chemiczny ogród – sposób przygotowania:
Pierwszy krok: Przygotowujemy 50% roztwór szkła wodnego w wodzie. W tym celu mieszamy ze sobą równoważne ilości wody i szkła wodnego – my użyliśmy po 300 ml.

Przygotowanie 50% roztworu szkła wodnego.
Drugi krok: Przygotowujemy sole metali przejściowych. Ich ilości są dowolne, zalecamy dodawanie niewielkich ilości.

Trzeci krok: Do zlewki z 50% roztworem szkła wodnego dodajemy wcześniej przygotowane sole.

Czwarty krok: Nasz ogród jest gotowy! Teraz możemy obserwować jak pięknie się rozrasta.

Tak, jak wspominaliśmy, w zależności od soli, których użyjemy, a także od proporcji tych soli w roztworze, możemy uzyskać niepowtarzalne ogrody! Zachęcamy do eksperymentów i zabawy z chemią!