Mechanizm uwidaczniania struktury próbki metalograficznej
W praktyce najczęściej na zgładach nietrawionych ocenia się wtrącenia niemetaliczne oraz obserwuje jednoznaczne nieciągłości materiałowe.
W celu uwidocznienia dodatkowych cech makrostruktury lub mikrostruktury, powierzchnię zgładu należy wytrawić, używając odpowiednich odczynników metalograficznych. W zależności od struktury badanego materiału oraz użytego odczynnika metalograficznego, na trawionej powierzchni może zachodzić selektywne roztrawianie obszarów, w których budowa krystaliczna materiału jest zaburzona (granice ziaren, wady materiałowe lub obszary o odmiennej budowie i różnym składzie chemicznym, bardziej podatnym na korozyjne odziaływanie użytego odczynnika).
Dodatkowo na trawionej powierzchni mogą tworzyć się powłoki lub osady będące wynikiem reakcji chemicznej odczynnika metalograficznego z trawioną powierzchnią zgładu.
Przedstawione powyżej zjawiska powodują, że padające na badaną powierzchnię światło ulega rozproszeniu na nierównościach wytrawionego materiału oraz interferencji lub/i polaryzacji na powstałych produktach reakcji.
W wyniku nakładania się powyższych zjawisk fizycznych tworzy się obraz badanej struktury. Natomiast w przypadku próbek makroskopowych kluczową rolę w tworzeniu obrazu makroskopowego odgrywają luźno związane z powierzchnią powstające osady.
Z punktu widzenia osoby wykonującej rutynową preparatykę i standardową ocenę struktury, mechanizm oddziaływania odczynnika z trawioną powierzchnią jest drugorzędny.
Wiedza ta jest bardziej przydatna w przypadku specjalistycznych badań metalograficznych oraz podczas pracy z nieznanymi wcześniej odczynnikami metalograficznymi.
W takich przypadkach oddziaływanie odczynnika z trawioną powierzchnią determinuje przebieg prawidłowej metodyki trawienia. Dodatkowo wiedza na temat tworzenia się obrazów mikroskopowych pozwala na dobór właściwych filtrów mikroskopowych.